Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (sổ đỏ) là thủ tục công nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng đất của người sử dụng. Trong quá trình thực hiện, có rất nhiều sổ đỏ được cấp không đúng theo quy định của pháp luật. Giấy chứng nhận đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai, trừ trường hợp người được cấp Giấy chứng nhận đó đã thực hiện chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật đất đai.
Sổ đỏ được cấp không đúng theo quy định của pháp luật là những sổ đỏ cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất. Đối với những trường hợp này, Nhà nước sẽ tiến hành thu hồi sổ đỏ (Điểm d Khoản 2 Điều 106 Luật Đất đai năm 2013).
Việc thu hồi sổ đỏ được thực hiện dựa trên các căn cứ sau (quy định tại Khoản 26 Điều 1 Nghị định 148/2020/NĐ-CP):
- Bản án, quyết định của Tòa án giải quyết tranh chấp đất đai;
- Văn bản kết luận của cơ quan thanh tra về việc Giấy chứng nhận đã cấp không đúng theo quy định của pháp luật;
- Quyết định thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền do phát hiện ra lỗi sai trong quá trình cấp. Sau đó đã tiến hành kiểm tra và thông báo cho người sử dụng biết lý do và quyết định thu hồi.
- Quyết định thu hồi sổ đỏ của cơ quan có thẩm quyền do người sử dụng đất kiến nghị. Khi phát hiện sổ đỏ được cấp không đúng quy định pháp luật người sử dụng đất có quyền kiến nghị đến cơ quan có thẩm quyền cấp sổ đỏ. Sau khi nhận được kiến nghị bằng văn bản, cơ quan đó sẽ tiến hành kiểm tra và ra quyết định thu hồi.
Toàn bộ quá trình thực hiện thanh tra, kiểm tra và ra quyết định thu hồi đất sẽ phải tuân theo quy định của pháp luật đất đai. Cơ quan có thẩm quyền thu hồi là cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận tại thời điểm thu hồi và văn phòng đăng ký đất đai thực hiện việc thu hồi đó.
Lưu ý: Nếu người sử dụng không đồng ý với quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì có quyền khiếu nại về quyết định đó.
Như vậy, khi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền trên đất đã cấp nhưng không đúng với quy định của pháp luật thì hoàn toàn có thể bị thu hồi bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
